ابرپروژه پالایشگاه گازی بیدبلند خلیج‌فارس با ظرفیت فرآورش 6/ 56 میلیون مترمکعب، روز پنج‌شنبه در بهبهان در استان خوزستان با دستور رئیس‌جمهور و حضور وزیر نفت به بهره‌برداری رسید. این پروژه که سال‌ها به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی و تداوم نداشتن تزریق نقدینگی پیشرفت چندانی نداشت، بالاخره در سال 93 به هلدینگ خلیج‌فارس سپرده شد. همزمان با باز شدن دریچه رفع تحریم‌ها در سال‌های 94 و 95، اعتبارات اسنادی آن هم گشوده و این پروژه طی سه سال گذشته با شتاب بالا تکمیل شد. برای ساخت پالایشگاه بیدبلند 4/ 3 میلیارد دلار هزینه شده و 1/ 1 میلیارد دیگر نیز برای فاز دوم آن در دو سال آینده سرمایه‌گذاری می‌شود.

به گفته مسوولان، سرمایه این طرح بزرگ طی 5/ 4 سال از طریق درآمد صادراتی آن که 710 میلیون دلار در سال تخمین زده می‌شود، بازمی‌گردد. اهداف این طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت و گازهای ارسالی به مشعل و فرآورش آن برای تزریق به شبکه سراسری گاز، تامین خوراک مجتمع‌های پتروشیمی و صادرات پروپان و بوتان عنوان شده است. بیژن زنگنه، وزیر نفت در مراسم افتتاح بیدبلند خلیج‌فارس ابراز امیدواری کرد با تکمیل فاز دوم این پالایشگاه تا پایان سال 1401، هیچ گازی در مشعل نسوزد که به این ترتیب کمک موثری به بهبود هوای استان خوزستان و دیگر استان‌های نفت‌خیز می‌شود.

تزریق نقدینگی از دریچه رفع تحریم‌ها
رئیس‌جمهوری در مراسم آغاز بهره‌برداری از این طرح بزرگ ملی، پالایشگاه گازی بیدبلند خلیج‌فارس را یکی از عظیم‌ترین پروژه‌ها در سطح منطقه و خاورمیانه دانست.  حسن روحانی با اشاره به اینکه در سال‌های 94 و 95 در سایه برجام توانستیم نفت را صادر و بخش بزرگی از پول آن را به صندوق توسعه وارد کنیم و برای تکمیل و به بهره‌برداری رسیدن این پروژه هزینه کنیم، افزود: در فرصت پیش آمده تجهیزات و قطعات موردنیاز پالایشگاه‌ها را وارد کشور کردیم و این طرح‌های عظیم و بزرگ را به ثمر رساندیم.  وی ادامه داد: این پروژه عظیم که 18 درصد آن در دولت قبلی و 82 درصد در این دولت اجرا و 4/ 3 میلیارد دلار برای آن هزینه شده است، سالانه 700 میلیون دلار محصول صادر می‌کند و می‌تواند در عرض 5/ 4 سال پولی که برایش هزینه شده را در‌آورد. رئیس‌جمهور به نتیجه رسیدن طرح جمع‌آوری گازهای مشعل‌سوز (فلرها) که موجب آلوده شدن فضا می‌شوند را یکی از اقدامات مهم محیط‌زیستی این دولت عنوان کرد.  روحانی با اشاره به اینکه برخی فکر می‌کنند همه پول فروش نفت در اختیار دولت است گفت: 38 درصد درآمدهای نفتی به صندوق توسعه واریز می‌شود و 5/ 14 درصد آن نیز برای توسعه و اداره نفت در اختیار خود شرکت ملی نفت است.  وی اظهار امیدواری کرد: سال آینده همان‌طور که پیش‌بینی کرده‌ایم روزانه 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت بفروشیم و با درآمد حاصل از آن بتوانیم طرح‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای بیشتری را تکمیل و افتتاح کنیم.  روحانی با اشاره به فعال شدن بخش خصوصی در صنعت پتروشیمی، افزود: امروز با افتتاح این پروژه عظیم شاهدیم که بخش خصوصی در صنایع بالادستی پتروشیمی هم می‌تواند فعال شود و افتتاح یازدهمین پروژه پتروشیمی در این دولت از افتخارات بزرگ است.

داغ صفر شدن صادرات نفت را به دل ترامپ گذاشتیم
رئیس‌جمهوری همچنین به نقش مهم بانک‌ها در حمایت و تامین اعتبار اجرای پروژه‌های بزرگ توسعه‌ای در کشور اشاره کرد و گفت: امروز بانک‌های سپه، صنعت و معدن، تجارت، ملت، پارسیان با تشکیل یک کنسرسیوم و با استفاده از منابع صندوق توانستند هزینه‌های این پروژه عظیم را تامین و آن را به ثمر برسانند.

دو سال تا خاموش شدن مشعل‌ها
وزیر نفت نیز در مراسم افتتاح پالایشگاه بیدبلند خلیج‌فارس با بیان اینکه تعهد ما در ابتدای سال 99 این بود که 17 طرح پتروشیمی با 4/ 11 میلیارد دلار و با حجم 25 میلیون تن افتتاح شود، اظهار کرد: امروز شاهد افتتاح یازدهمین طرح هستیم که درآمد آن 5/ 1 میلیون دلار برآورد می‌شود.

زنگنه با اشاره به اینکه بیدبلند مبدا صنعت گاز است، افزود: در ابتدای دهه 50 این پالایشگاه 25 میلیون مترمکعب پالایش گاز داشت و خط لوله اول صنعت گاز در ایران در این پروژه شکل گرفت که عمده گاز تولیدی از آستارا به شوروی سابق صادر می‌شد.  وی گفت: در اواخر سال 80 مطالعات جامع در مورد بهره‌برداری بهینه از منابع نفت و گاز خوزستان انجام شد و تاسیسات متمرکز فرآورش احداث و همچنین اهمیت جمع‌آوری گازهای همراه نفت ابلاغ شد.  وزیر نفت با اشاره به ضرورت جمع‌آوری گازهای فلر خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی شده که در سال 1401 هیچ گازی فلر نشود و 95 درصد این گازهای همراه نفت جمع‌آوری شود.  زنگنه در ادامه گفت: با بهره‌برداری از بیدبلند 60 درصد سوزاندن گازهای فلر تمام می‌شود و با وارد مدار شدن NGL3200 پانزده درصد به این رقم اضافه شده و در 1401 گازهای فلر صفر می‌شوند. به این ترتیب ظرف 2 سال آینده تمام مشعل‌ها خاموش می‌‌شوند.  وی گفت: بخشی از طرح آماک در دولت اصلاحات اجرا شد و مابقی در دولت تدبیر و امید اجرا شده و در ادامه NGL3200 سال آینده و NGL 3100 در 1401 به نتیجه خواهد رسید که بر پایه آن یک پتروشیمی 2 میلیون تنی در دهلران احداث می‌شود.  وزیر نفت با بیان اینکه بیدبلند از منظر حجم سرمایه‌گذاری برای جمع‌آوری گازهای همراه نفت بی‌نظیر و یک طرح مادر است، افزود: این پروژه خوراک پتروشیمی‌های بندر امام و گچساران را تامین می‌کند و بقیه به خط اتیلن غرب رفته و در ادامه 2 طرح دیگر خواهیم داشت که از جمله یک مینی‌پالایشگاه 500 هزار بشکه‌ای بنزین در روز است.  وی ادامه داد: 1/ 1 میلیارد دلار طرح انتقال و جمع‌آوری فلر در شرق کارون به 4/ 3 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری اضافه می‌شود و این نشان می‌دهد که در شرایط تحریم نگذاشتیم صنعت نفت متوقف شود.  زنگنه یادآور شد: در خوزستان قراردادهای IPC به ارزش 6/ 4 میلیارد دلار برای توسعه میادین نفتی و 16 قرارداد نگهداشت امضا شده که 80 درصد تجهیزات آنها از داخل تهیه می‌شود.  وزیر نفت با بیان اینکه طرح‌های پایین‌دستی هم همزمان با بالادست در دستور کار توسعه قرار دارد، گفت: در این دولت 2 مگاپروژه پتروشیمی با 3 میلیارد دلار هزینه آغاز می‌شود.

جلوه توان بخش غیردولتی
مدیرعامل هلدینگ خلیج‌فارس نیز در این مراسم با بیان اینکه پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج‌فارس نشان‌دهنده توان بخش غیردولتی در اجرای ‌ابرپروژه‌هاست، گفت: با افتتاح این پالایشگاه گاز و همچنین اجرای پروژه جمع‌آوری گازهای همراه با فلر تا دو سال و نیم آینده ‌فلرها در مناطق نفت‌خیز جنوب خاموش می‌شود. ‌ جعفر ربیعی افزود: پروژه پالایشگاه عظیم گاز بیدبلند خلیج‌فارس به ما نشان داد که ‌اگر بخش دولتی به بخش غیردولتی اعتماد و راه را برای اجرای پروژه‌های بزرگ هموار کند بخش غیردولتی می‌تواند این ‌اعتماد را به خوبی پاسخ بدهد و از پس اجرای پروژه‌های بزرگ برآید. ‌ نایب‌رئیس هیات‌مدیره هلدینگ خلیج‌فارس تصریح کرد: این پروژه در اواخر سال 94 زمانی که از بخش دولتی به بخش ‌غیردولتی یعنی هلدینگ خلیج‌فارس واگذار شد تنها 18 درصد پیشرفت داشت درحالی‌که امروز و در اواخر سال 99، نه ماه است که ‌عملیات نصب مکانیکی این پروژه تمام شده و ما وارد فاز راه‌اندازی و بهره‌برداری این پروژه شده‌ایم و خوشبختانه ظرف سه ‌ماه گذشته 5 محموله از محصولات پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج‌فارس صادر شده و در همین مدت بخش زیادی از خوراک مورد ‌نیاز پتروشیمی‌های ماهشهر و ایلام از این پالایشگاه تامین شده است. ‌ ‌ وی تصریح کرد: با اجرای این پروژه صنعت پتروشیمی ثابت کرده که می‌تواند برای تکمیل زنجیره ارزش وارد ‌بالادست خود شود و در آن بخش سرمایه‌گذاری کند.

ربیعی پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج‌فارس را از سرمایه‌گذاری‌های موفق صندوق توسعه ملی عنوان کرد و افزود: برای احداث ‌پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج‌فارس 4/ 3 میلیارد دلار هزینه شده که 2/ 2 میلیارد دلار از این مبلغ از صندوق توسعه ملی به ‌صورت تسهیلات تامین شده است. صندوق توسعه ملی اطمینان دارد که این تسهیلات به موقع توسط این پروژه و هلدینگ خلیج‌فارس باز پرداخت خواهد شد؛ زیرا صنعت پتروشیمی از بخش‌های موفق اقتصاد است و هم درآمدهای ریالی و هم درآمدهای ‌ارزی دارد و به راحتی می‌تواند وام‌هایی که از صندوق توسعه دریافت می‌کند را باز پرداخت کند. ‌ وی همچنین از رئیس‌جمهور خواست که صندوق توسعه ملی در استراتژی‌های آینده خود توجه بیشتری به بخش پتروشیمی کند. ‌ربیعی در ادامه به اجرای پروژه جمع‌آوری گازهای مشعل که طرح بالادست بیدبلند خلیج‌فارس است، توسط این هلدینگ اشاره ‌کرد و افزود: هلدینگ خلیج‌فارس طی قراردادی که در حضور رئیس‌جمهوری در عسلویه امضا شد؛ متکفل اجرای پروژه جمع‌آوری ‌گازهای فلر در غرب کارون شد. این پروژه 1/ 1 میلیارد دلار هزینه دارد و تاکنون حدود 100‌میلیون دلار ‌توسط هلدینگ خلیج‌فارس در این پروژه هزینه شده که یکی از پروژه‌های بسیار مهمی است که آرزوی چند ده ساله صنعت نفت ‌و پتروشیمی بوده تا گازهای گران‌قیمتی که در مشعل‌ها می‌سوزد را جمع‌آوری و آنها را تبدیل کنیم به خوراک با ارزش ‌پتروشیمی. ‌ وی در ادامه گفت: امیدواریم ‌تسهیلات مربوط به پروژه جمع‌آوری گازهای مشعل هر چه سریع‌تر در هیات امنای صندوق تصویب و به ما پرداخت شود؛ تا ‌ ظرف مدت 2 سال و نیم بسیاری از مشعل‌های گازهای همراه نفت در مناطق نفت‌خیز جنوب و در غرب کارون خاموش ‌شده و این گازها جمع‌آوری و به پالایشگاه بیدبلند منتقل شود تا تبدیل به خوراک پتروشیمی‌ها شود. ‌  مدیرعامل پالایشگاه بیدبلند خلیج‌فارس نیز در این مراسم با اشاره به اهمیت این ‌پروژه در ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از ایجاد آلودگی ناشی از سوزاندن گازهای همراه با نفت در فلرها گفت: در صورت ‌تامین خوراک صددرصدی این پالایشگاه گاز، بیدبلند سالانه یک و نیم میلیارد دلار درآمد ناشی از فروش خارجی و داخلی خواهد ‌داشت. ‌ محمود امین‌نژاد تصریح کرد: تمام بخش‌های اجرایی این پروژه اعم از طراحی و اجرای هزار کیلومتر خط لوله برای جمع‌آوری و ‌ارسال گازهای مذکور به پالایشگاه و ارسال محصولات تولیدی آن به مقاصد مصرف و بنادر صادراتی، در عرصه جغرافیایی ‌سه استان، ساخت پالایشگاه به‌عنوان قلب این مگاپروژه با ظرفیت شیرین‌سازی و فرآورش بیش از دو میلیارد فوت ‌مکعب گاز در روز و ظرفیت تولید سالانه بیش از 14 میلیون تن گاز خانگی، اتان، پروپان، بوتان و میعانات گازی و تاسیسات ‌ذخیره‌سازی و اسکله صادراتی در ماهشهر، توسط شرکت‌های مهندسی و پیمانکاران توانمند داخلی طراحی و اجرا شده است. ‌ وی با بیان اینکه سهم سازندگان و پیمانکاران داخلی در ساخت این ابر پروژه، بیش از 65 درصد است، اظهار کرد: اجرا و اتمام بیش از 98 درصد این پروژه در عرض ‌فقط 36 ماه پس از گشایش اعتبارات اسنادی بوده است. ‌ وی درباره ویژگی‌های منحصر به فرد این مگاپروژه گفت: کسب رکورد 63 میلیون نفر ساعت- کار بدون حادثه منجر به فوت ‌در تاریخ صنعت نفت ایران، ابرپروژه برتر سال 99 کشور و فینالیست و نامزد دریافت جایزه بین‌المللی مدیریت پروژه در بخش ‌انرژی سال 2020 و کسب عنوان سوم پروژه برتر دنیا از این ویژگی‌هاست. ‌ امین‌نژاد تصریح کرد: یکی از اهداف اصلی ساخت این پروژه علاوه بر ایجاد ارزش افزوده اقتصادی، جلوگیری از ایجاد آلودگی ‌ناشی از سوزاندن گازهای مذکور در فلرها و حفظ سلامت مردم این استان‌ها و محیط‌زیست منطقه است که به لحاظ همین کارکرد ‌از پروژه بیدبلند خلیج‌فارس می‌توان به‌عنوان ریه‌های جدید تنفسی در پهنه جغرافیای اجرایی آن نام برد. علاوه بر آن گازهای ‌اسیدی تولید شده در این پالایشگاه به جای سوزانده شدن در فلرهای پالایشگاه، با سرمایه‌گذاری 65 میلیون دلاری مجدد فرآوری ‌و به چاه‌های نفت آغاجاری برای حفظ تولید صیانتی آنها تزریق می‌شود. ‌ وی با بیان اینکه هم اکنون پالایشگاه با ظرفیت 40 درصدی از خوراک‌های قابل دسترس از شهریور ماه سال‌جاری در مدار ‌تولید آزمایشی قرار گرفته و در حال حاضر به‌عنوان یکی از شریان‌های انرژی و تامین خوراک صنایع پتروشیمی کشور است، ‌گفت: با تامین خوراک صددرصدی درآمد حاصل از صادرات محصولات تولیدی آن 710 میلیون دلار و درآمد کل با لحاظ کردن فروش داخلی یک و نیم میلیارد دلار در سال خواهد بود. ‌

منبع: دنیای اقتصاد