رقیه رمضانی سیاه وزان - حتما برای شما هم اتفاق افتاده که برای بیماری دنبال دارویی باشید و چندین داروخانه را در شهر محل زندگی‌تان برای یافتن آن سر بزنید، داروخانه هلال احمر برند مورد اعتماد مردم است؛ ایستگاه آخر برای یافتن دارویی کمیاب یا خاص. جایی که همیشه پر از مردمی است که دفترچه و نسخه به دست امیدوارانه منتظر دریافت داروی مورد نظرشان هستند. حسن صفاریه دلیل این شلوغی را اعتماد مردم به داروخانه‌های هلال احمر به عنوان یک برند مطمئن برای تأمین دارو می‌داند. رئیس سازمان تدارکات پزشکی که بیست‌وهفتم آبان میهمان برنامه طبیب شبکه 3 سیما بود، از فرآیند تولید و واردات داروها و مواد اولیه و تهیه آن صحبت کرد و توضیح داد در حالی که ادعا می‌شود دارو و تجهیزات پزشکی تحریم نیست،با این حال چگونه تحریم‌های ظالمانه بر کانال‌های مالی تأمین دارو یا مواد اولیه آن تأثیر می‌گذارد و بسیاری از بیماران خاص برای تأمین دارو با بحران مواجه می‌شوند.
رئیس سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر با بیان اینکه 37 داروخانه هلال احمر در کشور به هموطنان خدمات دارویی ارایه می‌دهد، افزود: «تقریبا در هر استان یک داروخانه و در برخی استان‌ها بیش از یک داروخانه هلال احمر فعال است.»
سبد دارویی هلال احمر کامل‌تر از سایر داروخانه‌ها
داروهایی هستند که مردم برای تهیه آن به داروخانه‌های هلال احمر ارجاع داده می‌شوند. حسن صفاریه با بیان اینکه رسالت هلال احمر خدمت به مردم جامعه است، بیان کرد: «هلال احمر مثل سایر داروخانه‌های کشور در تماس با شرکت‌های پخش دارو است و سهمیه‌ها نیز زیر نظر سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت تأمین می‌شود. جمعیت هلال احمر جایگاه خاصی در نظام سلامت دارد و سعی می‌کند سبد دارویی خود را همیشه تکمیل نگه دارد به همین علت سبد دارویی ما کامل‌تر از سایر داروخانه‌هاست.
او با اشاره به اینکه بر اساس مقررات وزارت بهداشت یک داروخانه هلال احمر در هر استان خدمت‌رسانی می‌کند، در پاسخ به سوالی درباره اینکه چرا بیماران از شهرستان‌ها برای تهیه دارو به تهران می‌آیند،توضیح داد که این موضوع به همان سبد دارویی برمی‌گردد که داروخانه مرکزی هلال احمر در برخی اقلام نسبت به مراکز استانی مجهزتر است اما این تفاوت کمتر از 10درصد است.
به گفته صفاریه برای تأمین داروهای کمیاب نیاز به واردات دارو است و در این زمینه شرکت پخش «سها کیش» اقلام دارویی را که در سبد دارویی کشور نیست با مجوز سازمان غذا و دارو وارد می‌کند. بخشی از داروهای هلال احمر وارداتی است که از طریق نظام دارویی کشور تأمین و یک بخش نیز توسط کارخانه‌های داخلی تولید می‌شود که هلال احمر بخشی از آن را تولید می‌کند.
با این حال صفاریه توضیح داد که تجهیزبودن سبد دارویی داروخانه‌های هلال احمر به این معنی نیست که همه داروها به وفور در همه جا موجود است: «طبیعتا به واسطه سهمیه‌های محدود در مقاطعی با کمبودهای موقت مواحه هستیم که برطرف می‌شود.»
97درصد تولید و 3درصد واردات
رئیس سازمان تدارکات پزشکی هلال احمر سهم بخش تولید دارو در داخل را 97درصد و سهم واردات دارو را 3درصد عنوان کرد که بخشی از این 3درصد را شرکت پخش اقلام دارویی جمعیت هلال احمر وارد می‌کند.
صفاریه توضیح داد که تجهیزبودن سبد دارویی داروخانه‌های هلال احمر به این معنی نیست که همه داروها به وفور در همه جا موجود است: «طبیعتا به واسطه سهمیه‌های محدود در مقاطعی با کمبودهای موقت مواحه هستیم که برطرف می‌شود.»
صفاریه در خصوص کمبود داروهای تولید داخل کشور نیز تأکید کرد: «مواد اولیه بسیاری از داروهای تولید داخل هم از خارج کشور تهیه و در کارخانه‌های داروسازی استفاده می‌شود بنابراین تحریم‌ها بر این موضوع نیز تأثیرگذار است و اینکه گفته می‌شود دارو و تجهیزات پزشکی شامل تحریم‌ها نیست درست است اما انتقال منابع مالی برای تهیه مواد دارویی مشکل و تأمین نمی‌شود و یک بخش از تحریم‌ها در چرخه کار تأثیرگذار است.»
کمبود دارو تحت تأثیر تحریم‌هاست نه چیز دیگر
آیا نمی‌توان پیش‌بینی کرد مثلا برای تأمین انسولین به چه اقلامی نیاز است تا بیماران دچار بحران نشوند؟ رئیس سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر در پاسخ به این سوال با اشاره به اینکه بخش سیاستگذاری و نیازسنجی اقلام دارویی بر عهده وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا و دارو است، افزود: «مثلا جامعه دیابتیک ما تعداد مشخصی دارند که نیازهایشان هم معلوم است. وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو برنامه‌ریزی‌هایی در این خصوص انجام می‌دهند اما با اعمال تحریم‌ها مشکلاتی در واردات دارو، تهیه مواد اولیه و محصول نهایی آن باعث ایجاد تلاطم گهگاهی در بازار دارویی کشور می‌شود.»
صفاریه در پاسخ به این سوال که در صورت واردنشدن مواد اولیه دارو به کشور تکلیف بیماران چه خواهد شد؟ اظهار کرد: «تولیدکنندگان مواد اولیه در دنیا حضور دارند و اگر نتوانیم از محصولات اروپایی استفاده کنیم، می‌توانیم از محصولات سایر کشورها استفاده کنیم، آنچه که برای ما اهمیت دارد تهیه و واردکردن یک محصول مناسب و مطابق با استانداردهاست.»
اولین داروخانه هلال احمر 73 سال پیش در شهر قزوین تأسیس شده است. رئیس سازمان تدارکات پزشکی با بیان اینکه هلال احمر برند مورد اعتماد مردم است و سال‌ها با مراجعه به داروخانه هلال احمر داروهای مورد نیازشان را تهیه کرده‌اند، گفت: «آنها با همین دقت نظر در تأمین برای تهیه داروهای کمیاب به هلال احمر مراجعه می‌کنند.»
راه‌اندازی سامانه برخط دارو
صفاریه با اشاره به شرایط کرونا و خطر ایستادن مردم در صف برای تهیه دارو گفت: «بیمارانی که به ما مراجعه می‌کنند کسانی هستند که بیماری‌های ناعلاج یا ضعف سیستم ایمنی بدن دارند و در گروه‌های سنی پرخطر قرار دارند بنابراین حضور آنها در فضای بسته داروخانه می‌تواند خطرساز باشد، طی ماه‌های اخیر زیر ساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برخط دارو (ارایه در منزل) تأمین شده است و به محض اخذ مجوز سازمان غذا و دارو ما آمادگی داریم داروی بیماران را به وسیله پیک در منزل تحویل دهیم.
کمبود انسولین مورد نیاز بیماران دیابتی در داروخانه‌های هلال احمر سوال مخاطبان این برنامه بود، رئیس سازمان تدارکات توضیح داد: «در حال حاضر تمام اقلام انسولین در داروخانه‌ها موجود است و کمبودها به دلیل تمام‌شدن اقلام به محض تأمین است که نهایتا چند ساعته دوباره موجود می‌شود. ولی در کل در خصوص کمبود انسولین، سامانه برخطی ایجاد می‌شود که فقط با ارایه کد ملی به بیمار ارایه خواهد شد. بنابراین بیماران دیابتی نیازمند انسولین کشور کاملا مشخص می‌شود و دارو به دست مصرف‌کننده خواهد رسید.»
بسیاری از داروهای خارجی نمونه تولید داخل هم دارند
رئیس سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر همچنین در خصوص تهیه داروهایی که در هلال احمر یافت نمی‌شود اما در بازار آزاد در دسترس است، افزود: «نشت دارو در بازار به صورت‌های مختلف اتفاق می‌افتد، طی سال‌های اخیر و به‌خصوص با وجود سامانه «تی تاک» که از سوی سازمان غذا و دارو تهیه شده این مسأله به حداقل رسیده و امیدواریم به زودی این مشکل کاملا تمام شود چون سامانه‌های دیگری هم در راه هستند.»
سیاست‌های کلان کشور در حوزه دارو این است که 3درصد واردات دارو هم به حداقل برسد؛ زیرا به گفته صفاریه واردات دارو منابع مالی زیادی را به خود اختصاص می‌دهد. مواقعی است که متقاضیان دنبال داروی خارجی هستند در حالی که نمونه داخلی آن هم موجود است و سبد دارویی ما نیز بر پایه تولیدات داخلی است.
نرم‌افزاری‌شدن ارایه اطلاعات دارویی
رئیس سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر در خصوص قیمت دارو در داروخانه‌های هلال احمر نیز توضیح داد: «قیمت تمامی داروها مصوب سازمان غذا و دارو است و قیمت داروها هنگام تحویل به مشتری مشخص است، هلال احمر در حوزه تمام داروها ورود پیدا می‌کند ولی با سود کم برای اینکه رسالت جمعیت هلال احمر خدمت‌رسانی به مردم است.»
صفاریه در پایان یادآور شد: «بیماران برای اطلاع از داروهای موجود در داروخانه‌های هلال احمر می‌توانند به سایت سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر مراجعه کنند و با تماس با شماره تلفن اپراتورهای ما که هر لحظه آماده پاسخگویی به مخاطبان هستند از اطلاعات دارویی آگاهی پیدا کنند. هدف ما به سوی نرم‌افزاری‌ترشدن برنامه‌هاست تا مردم به راحتی اطلاعات دارویی مورد نیاز را دریافت کنند.»