مرکز پژوهش‌های مجلس به تازگی در گزارشی به وضعیت نظام بانکی در ماه‌های ابتدایی امسال پرداخته است.

در این گزارش آمده است: متأسفانه عملکرد بانک‌ها در این محور به هیچ وجه قابل دفاع نیست و شاهد تخلف گسترده بانک‌ها از مقررات و حتی عدم افشای صورت‌های مالی هستیم.

بر اساس گزارش مذکور 19 بانک از 22 بانک و مؤسسه اعتباری بورسی صورت‌های مالی سه ماهه 1399 خود را تا تاریخ هشتم آذرماه بر سامانه کدال قرار داده‌اند.

جالب اینجاست از میان این بانک‌ها و موسسات تنها نه بانک یادداشت همراه صورت مالی سه ماهه 99 خود را منتشر کرده‌اند.

همچنین مؤسسه نور علی‌رغم اینکه هیئت سرپرستی منصوب شده ازسوی بانک مرکزی دارد، تاکنون هیچ صورت مالی حسابرسی شده‌ای منتشر نکرده است.

تحلیل‌هایی که در ادامه گزارش بازوی کارشناسی مجلس آورده شده نیز براساس سطح اطلاعات منتشر شده در سامانه کدال است.

 70 هزارمیلیارد تومان زیان انباشته
حساب سرمایه یا حقوق صاحبان سهام بانک عبارت است از تفاوت دارایی و بدهی بانک و بیشتر شامل سرمایه پرداخت شده، اندوخته‌ها و سود و زیان انباشته بانک است.

آنطور که مرکز پژوهش‌ها نوشته حساب سرمایه مجموع بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی از مردادماه 1398 منفی شده و درخردادماه 1399 به میزان منفی 62 هزارمیلیاردتومان رسیده است.

این حجم از ناترازی در شبکه بانکی که در سال 1396 در مرکز پژوهش‌ها نسبت به آن هشدار داده شده بود، بی‌سابقه بوده است اگر چه درطبقات مختلف بانک‌ها یکسان نیست.

تنها بانک‌های تخصصی دولتی واجد حساب سرمایه مثبت هستند و بانک‌های غیردولتی با 70 هزارمیلیارد تومان حساب سرمایه منفی، بیشترین ناترازی را بر شبکه بانکی تحمیل کرده‌اند.

البته در صورتی که ارزش‌گذاری دارایی‌های بانک‌ها دقیق‌تر و نزدیکتر به واقعیت شود، حجم ناترازی بیشتر از آن چیزی است که در این گزارش از آن سخن به میان آمده است.

5 بانک با حساب سرمایه منفی
جالب اینجاست که این وضعیت حساب سرمایه درحالی اتفاق می‌افتد که بانک مرکزی حداقل نسبت کفایت سرمایه را 8 درصد( طبق قوانین بال 1) عنوان کرده است و جرائم زیر را برای بانک‌های غیردولتی متخلف در نظر گرفته است: کفایت سرمایه پنج تا هشت درصد: ارائه برنامه برای افزایش سرمایه طی 15 روز. در غیر این صورت محدویت در عملیات.

کفایت سرمایه سه تا پنج درصد: کاهش حدود احتیاطی مثل تسهیلات کلان، ممنوعیت ورود به بازار بین بانکی، سلب صلاحیت مدیران، ممنوعیت پرداخت پاداش،محدودیت توزیع سود به سهامداران.

کفایت سرمایه کمتر از سه درصد: افزایش سرمایه طی 90 روز. در غیر این صورت انحلال موسسه.

با وجود این قوانین همچنان بانک‌های سرمایه، شهر، دی، ایران زمین، پست بانک دارای حساب سرمایه (ارزش ویژه) منفی هستند و ارزش دارایی‌هایشان کمتر از بدهی‌های آن‌هاست.

وجود بانک‌هایی با حساب سرمایه شدیدا منفی پیامدهای زیان‌باری برای کشور دارد که به برخی از آنها برای مثال اشاره شده است:

1. افزایش تعهدات بودجه‌ای آتی دولت به‌منظور جبران ناترازی (حداقل برای بانک‌های دولتی)،

2. کاهش توان تسهیلات‌دهی بانک‌ها و به‌ تبع آن کاهش سرمایه‌گذاری در اقتصاد،

3. ورود بانک‌های غیردولتی به فعالیت‌های پرمخاطره (به‌دلیل اینکه سرمایه‌ای برای ازدست‌دادن باقی نمانده است).

مشاهده وضعیت حساب سرمایه بانک‌ها نشان می‌دهد نظام بانکی نیازمند درمان است و سیاست بانک مرکزی مبنی بر مدارا با بانک‌های ناسالم و حتی انجام یک‌سری اقدامات حداقلی کافی نیست و ناترازی و هزینه درمان را افزایش می‌دهد.

منبع: تجارت نیوز