دولت در واپسین روزهای سال 96 از ابرپروژه اسقاط رونمایی کرد، طرحی عظیم که بنا بود طی آن بیش از 202‌هزار خودرو فرسوده سنگین تا پایان عمر دولت، از رده خارج شود. با این حال به دلیل تحریم، مشکلات مالی و تیراژ پایین تولیدکنندگان داخلی، طرح دولت خوب پیش نرفت. خودروهای فرسوده نقش محوری در آلودگی هوا دارند و اسقاط و جایگزینی آنها نقش مهمی در کاهش این بحران خواهد داشت؛ این در حالی است که تیراژ فعلی توان پاسخ صدها هزار خودرو فرسوده سنگین و نیمه‌سنگین را ندارد.

طبق آمار اما تولید محصولات تجاری شامل مینی‌بوس، میدل‌باس، اتوبوس، کامیون، کامیونت و کشنده نیز در کشور طی 9 ماه امسال افزایش یافت. طبق آمار منتشره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در 9ماه امسال در مجموع 66 هزار و 190 دستگاه انواع محصولات تجاری سبک و سنگین در کشور به تولید رسیده که البته بیشترشان وانت هستند. با توجه به تیراژ 48 هزار و 925 دستگاهی تجاری‌ها در 9ماه سال گذشته، تولید این محصولات در سال‌جاری بیش از 35‌درصد رشد کرده است.

با وجود رشد تیراژ خودروهای تجاری در 9‌ماه امسال، این خودروها با توجه به تحریم‌ها و همچنین افت تقاضا، کماکان تولیدی زیر‌ظرفیت دارند. بنابر آمار اعلامی از سوی وزارت صمت، تا پایان آذر امسال 60‌هزار و‌840 دستگاه وانت در خودروسازی کشور به تولید رسیده که در مقایسه با تیراژ 45‌هزار و 469‌دستگاهی 9‌ماه سال گذشته، رشد 8/ 33 درصدی را نشان می‌دهد. بیشتر وانت‌های تولیدی در 9‌ماه امسال سهم سایپا است که تیراژی 47‌هزار و 125 دستگاهی داشته و نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 29‌درصد رشد کرده است. وانت‌های تولید سایپا همان وانت پراید هستند که با وجود توقف تولید پراید سواری، کماکان تولید می‌شوند. در کنار سایپا، ایران‌خودرو نیز در واحد تجاری‌ساز خود‌ (ایران‌خودرو دیزل)، به تولید وانت آریسان مشغول است. این شرکت دو هزار و 852 دستگاه وانت را تا پایان آذر امسال تولید کرده که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته حدود دو درصد افزایش داشته است.

بنابر آمار منتشره اما فقط 617‌دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس طی 9 ماه گذشته در کشور به تولید رسیده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش 6/ 6 درصدی را نشان می‌دهد. تجاری‌سازان در آذر سال‌جاری نیز تنها 75 دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس تولید کرده‌اند، آن‌هم در شرایطی که ظرفیت تولید این محصول در کشور چندان پایین نیست. آمارها می‌گویند در 9‌ماه امسال، 144 دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس در ایران‌خودرو دیزل به تولید رسیده که از افزایش 1/ 9درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد. سایر مینی‌بوس و میدل‌باس‌های تولیدی در 9‌ماه امسال را شرکت‌های بخش خصوصی تولید کرده‌اند. تجاری‌سازان اما در بخش اتوبوس نیز توانسته‌اند رشد تولید را طی 9‌ماه امسال تجربه‌کنند. در مجموع 653 دستگاه اتوبوس تا پایان آذر به تولید رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشدی بالغ بر 72درصدی را نشان می‌دهد. تعداد اندکی از اتوبوس‌های تولیدی در 9‌ماه امسال سهم ایران‌خودرو دیزل بوده و باقی آنها را شرکت‌های بخش خصوصی تولید کرده‌اند.

اما اوضاع تولید در بخش کامیون، کامیونت و کشنده اگرچه بهتر از اتوبوس و مینی‌بوس بوده،‌ اما تیراژ این محصولات نیز زیر ظرفیت است. تجاری‌سازان در 9‌ماه امسال سه‌هزار و 879 دستگاه کامیون و کشنده و کامیونت به تولید رسانده‌اند که با توجه به تیراژ 2هزار و 344 دستگاهی در مدت مشابه سال گذشته، رشدی 5/ 65 درصدی نصیب آنها شده است. در آذر نیز فقط 745دستگاه از این محصولات به تولید رسیده است. در بین تجاری‌سازان، بیشترین تیراژ کامیون، کامیونت و کشنده، نصیب ایران‌خودرودیزل شده که توانسته تولید‌ هزار و 841 دستگاهی را در کارنامه‌اش به ثبت برساند و نسبت به 9‌ماه سال گذشته حدود 108 درصد رشد را تجربه کند. این در حالی است که در زیرمجموعه‌های تجاری‌ساز سایپا تنها 354 دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده به تولید رسیده که در مقایسه با تیراژ 452 دستگاهی مدت مشابه سال گذشته، افت 7/ 21‌درصدی را نشان می‌دهد. باقی‌مانده تولید این خودروها در 9ماه امسال نیز سهم بخش خصوصی بوده است. در نهایت اما طی 9‌ماه امسال فقط 201‌دستگاه ون در واحدهای تجاری‌ساز کشور به تولید رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 30 درصد رشد را نشان می‌دهد. سهم ایران‌خودرو از ون، 96 دستگاه بوده و سایپا تنها یک دستگاه از این محصول را به تولید رسانده است. باقی ون‌های تولیدی نیز سهم بخش خصوصی هستند.

منبع: دنیای اقتصاد