علی آقامحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام دیروز در آئین افتتاحیه چالش جهش صادرات در خبرگزاری فارس اعلام کرد: امسال در 9 ماهه 26 میلیارد دلار صادرات داشتیم که از نظر ارزش نسبت به مشابه سال قبل با 20 درصد کاهش روبه‌رو شده است، البته شیب کاهش از آذرماه به بعد کمتر شد و به طور میانگین ماهانه 3.7 میلیارد دلار صادرات داشته‌ایم. 
وی گفت: حدود 6 کشور مقصد صادرات ما به عنوان بازار اصلی صادرات غیرنفتی به شمار می‌روند که حدود 71 درصد از صادرات را شامل می‌شود. غیر از چین چهار کشور اصلی همسایه مانند عراق، افغانستان، پاکستان و امارات متحده عربی جزو مقاصد صادراتی ما به شمار می‌روند. 

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه قیمت هر تن کالای صادراتی ما بالا نیست، گفت: این نشان می‌دهد که محصولات صادراتی دانش‌بنیان نبوده و از ارزش افزوده پایینی برخوردار هستند، به عنوان مثال؛ محصولات پتروشیمی در حلقه‌های پایین صادر می‌شوند، در حالی که می‌توان محصولات با ارزش افزوده بالا صادر کرد. 

به گفته وی، صادرات و واردات به یکدیگر متصل هستند و صادرات بدون واردات غلط است، اما مهم این است که چه محصولی را باید وارد کنیم، اگر کالای واسطه‌ای و مواد اولیه تولید وارد کنیم، می‌تواند ارزش افزوده داشته باشد.

به گفته وی، یکی از موضوعات، دموکراسی نفتی است، یعنی دولت‌ها برای جلب رضایت مردم در کوتاه مدت از اهرم نفت استفاده می‌کنند، در حالی که این کمک‌ها نمی‌تواند دائمی باشد. امسال صادرات ما 20 درصد و واردات 16 درصد نسبت به سال گذشته کمتر شده است. 

به گفته وی، از مبدأهای اصلی واردات ما چین، امارات، ترکیه، هند و آلمان هستند. البته تراز ترکیه و آلمان با ایران منفی است، یعنی صادرات ما بیش از واردات ما از آنها بوده است. 

به گفته آقامحمدی، در بحث صادرات می‌توانیم کشورهای همسو مانند عراق،‌ سوریه، یمن و افغانستان را در صادرات خود شریک کنیم، مثلاً در تولید واکسن کرونا که احتمالاً چهار طرح تولید واکسن کرونا ایران به نتیجه می‌رسد و هیچ ایرادی ندارد که این واکسن با مشارکت ایران و عراق یا ایران و سوریه تولید شود.

به گفته وی، هر تن کالای وارداتی ما میانگین 1074 دلار هزینه داشته اما هر تن کالای صادراتی فقط 700 دلار بوده است که نشان می‌دهد، عمده صادرات ما مواد معدنی و صنایع معدنی بوده که 4.4 میلیارد دلار را تشکیل می‌دهد. رتبه بعدی، محصولات کشاورزی و غذایی به ارزش 4 میلیارد دلار، سپس پتروشیمی 4.7 میلیارد دلار، میعانات گازی 9.7 میلیارد دلار و صنعت 2 میلیارد دلار بوده است. 
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: هدف چشم‌انداز این است که تا سال 1405 باید یکصد میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته باشیم، یعنی سالانه باید 20 درصد صادرات رشد داشته باشد و بنابراین قدرت انتخاب با کسی است که قابلیت دارد و ظرفیت ایجاد کرده است. 
آقامحمدی همچنین گفت: در پوشش حمایتی فقرا هم این مشکل را داریم که از فناوری‌های نوین استفاده نشده است، به گونه‌ای که بیش از 50 درصد فقرای دهک کم‌درآمد را توسط کمیته امداد پوشش نداده‌ایم، به عنوان مثال؛ افراد معتاد و زندانی که واقعاً فقیر هستند، اما تحت پوشش قرار ندارند و به این دلیل شاهد پدیده‌های اجتماعی مانند فقر آشکار در مناطقی مانند دروازه غار، شوش، بهارستان و یا اسلامشهر هستیم. 

آقامحمدی همچنین گفت:‌از 26 میلیارد دلار صادرات امسال حدود 9.7 میلیارد دلار میعانات گازی و 2 میلیارد دلار محصولات صنعتی است و به این دلیل ظرفیت تولید سالانه 2 میلیون دستگاه خودرو و همچنین ظرفیت 2 میلیون تن تولید مرغ در کشور وجود دارد و نمی‌توانیم محصول مازاد را صادر کنیم. 

وی با اشاره به اینکه خودروسازان ما سالانه بین 30 تا 40 هزار میلیارد تومان زیان دارند، گفت: وقتی نمی‌توانند صادر کنند، برای کاهش زیان مجبور می‌شوند حجم تولید خود را کاهش دهند و بعد می‌گویند اجازه دهید خودرو وارد کنیم و چون این کار به عنوان ناهنجار شمرده می‌شود، آن را در دو مرحله انجام می‌دهند، یعنی ابتدا وارد مناطق آزاد می‌ کنند و سپس از طریق گمرک وارد کشور می‌کنند.

آقامحمدی گفت: در بازارهای صادرات غیرنفتی از آفریقا و آمریکای لاتین مغفول مانده‌ایم و باید این بازارها را به دست آوریم و با صدور خدمات فنی ومهندسی می‌توانیم این بازارها را تسخیر کنیم. 

وی همچنین گفت: 21 درصد واردات کشور محصولات کشاورزی است، در حالی که امکان جایگزینی واردات و تولید در داخل وجود دارد. همچنین می‌توانیم با کاهش ضایعات کشاورزی، بخشی از نیاز به واردات را برطرف کنیم. در مورد واردات گوشی تلفن همراه که عمدتاً رسمی شده است، اما همچنان حجم قاچاق در کشور رقم بالایی است که برخی می‌گویند تا 20 میلیارد دلار قاچاق وارد می‌شود.

آقامحمدی با بیان اینکه در مورد صادرات غیرنفتی تعداد اندکی بازیگر اصلی وجود دارند،  گفت: با این روش نمی‌توان صادرات را ظرف پنج سال آینده پنج برابر کرد. الان ایران در منطقه به یک کشور مقتدر تبدیل شده، به گونه‌ای که صادرات غیرنفتی از نیم میلیارد دلار برنامه اول توسعه اکنون به حدود 45 میلیارد دلار رسیده، اما باید هنوز هم رشد کند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: در کرونا فرصت‌هایی ایجاد شده، به عنوان مثال، امکان تولید واکسن و تولید مواد ضدعفونی در کشور ایجاد شد، اما اکنون می‌توانیم به جاری استفاده از مواد الکلی برای ضدعفونی از روش پلاسمای سرد استفاده کنیم که هیچ موادی هم مصرف نمی‌شود. 

آقامحمدی گفت: شهید فخری‌زاده که جایزه‌ای به افتخار ایشان برای شرکت‌های دانش‌بنیان درنظر گرفته شده، در وزارت دفاع یک رشته کارهایی در زمینه پلاسما انجام می‌داد و موضوع کلیدی بود، اما بعداً متوقف شد. الان با فناوری پلاسما می‌توان با قرار دادن یک کیت بر روی سشوار یا جاروبرقی محل زندگی را ضدعفونی کرد و ماندگاری آن از الکل هم بیشتر است. 

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین خطاب به فعالان شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: مستضعفان را دریابید. در حال حاضر اکثر فقرای ایران شاغل هستند، به این معنا که الان 7.2 میلیون نفر وجود دارند که شاغل هستند، اما بیمه تأمین اجتماعی ندارند، مانند کسانی که کسبه خُرد یا کارگر ساختمانی یا راننده یا کشاورز هستند، اما جزو فقرا و مستضعفان به شمار می‌روند.

وی گفت:‌ کشاورزان محصولات تولید می‌ کنند که چون بخشی از نهاده‌های آنها با ارز 4 هزار و 200 تومان وارد می‌شود، بنابراین محصولات آنها را با دلار 4200 تومان و زیر قیمت نرخ‌گذاری می‌کنند، بنابراین محصولات آنها از صرفه اقتصادی خارج می‌شوند. 

آقامحمدی گفت: با ابتکاراتی می‌توان زنجیره ارزش افزوده تولید کرد،‌به عنوان مثال؛ فروشگاه‌های یاران دریان که در کنار فروشگاه یک منزل به عنوان انبار خریده بودند، اکنون یک انبار مرکزی درست کرده‌اند و به جای 400 قلم کالا در مغازه، 2 هزار قلم عرضه می‌کنند که این اقلام به وسیله انبار مرکزی برای آنها شارژ می‌شود، بنابراین شرکت‌های دانش‌بنیان با ابتکاراتی می‌توانند ارزش افزوده بیشتری برای خود تهیه کنند

منبع: فارس