علیرضا شیخ عطار در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به مذاکرات ایران و نمایندگان1+4 که از هفته گذشته در وین آغاز شده است، گفت: تغییر شیوه مذاکراتی ایران طرف‌های مقابل را غافلگیر کرده است.
وی در توضیح دیدگاه خود درباره تغییر شیوه مذاکرات ایران گفت: اولا ترکیب مذاکره کنندگان برخلاف مذاکره کنندگان دوره برجام است. در دوره برجام، گروه محدودی که معتقد به بده، بستان با آمریکا بودند مذاکرات را هدایت می کردند. آنها معتقد بودند که درست است آمریکا با ما دشمنی می‌کند ولی ما می‌توانیم با بده بستان‌هایی در چارچوب دیپلماسی، خطر آمریکا را کم کنیم.
سفیر پیشین ایران در آلمان تصریح کرد: تیم قبلی مذاکرات بده، بستان داشتند منتها اشکال کارشان در این بود که تخصصشان محدود بود و دربستان‌ها گاهی وقت‌ها اشتباه می کردند. به طور نمونه در مسئله تحریم، در تیم قبلی افراد متخصص اقتصادی بسیار کم بودند.
تخصص اقتصادی تیم مذاکرات نقطه قوت این تیم است
شیخ عطار، حضور افراد صاحب نظر در حوزه اقتصادی در تیم فعلی مذاکرات را یک نقطه قوت برشمرد و گفت: در این تیم، بیشتر مذاکره کنندگان افرادی از دستگاه‌های اقتصادی و اجرایی کشور مثل بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و امثال آنها هستند. علاوه بر این همفکری و هماهنگی بین تیم فعلی بسیار بیشتر از تیم گذاشته است و این همفکری از جلسات تهران در سطح وزیران و ریاست جمهوری نشات می‌گیرد.
مشاور پیشین وزیر امور خارجه در امور کشورهای مشترک‌المنافع درباره دیگر تفاوت های این دور از مذاکرات با مذاکرات گذشته گفت: تفاوت دیگر این است که هیات مذاکره کننده با یک نقشه راهی که از تهران و از جانب حاکمیت برایش به صورت خیلی دقیق روشن شده، جلو می رود.
شیخ عطار در توضیح این نقشه راه خاطرنشان کرد: این نقشه راه شامل دو سند است یکی رهنمودهای مقام معظم رهبری که خیلی دقیق در آنجا بند به بند فرموده اند که خواسته ما از مذاکرات چیست و یکی دیگر که در همان چارچوب اما با جزئیات اجرایی بیشتر است، مصوبه مجلس شورای اسلامی موسوم به «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» است. هیات مذاکره کننده ایرانی این بار با سندی که خیلی هم قابل تخطی نیست، در مذاکرات حاضر شده است.
وی اضافه کرد: در گذشته هم، مقام معظم رهبری مسائل را تذکر می‌دادند ولی طوری بود که هیات مذاکره کننده جاهایی که مصلحت می‌دید برخی رهنمودها را کمرنگ‌تر رعایت می کرد ولی این بار این طور نیست چون سند مکتوب و مشخص و قانون است هیات مذاکره کننده مکلف به مذاکره در همین چارچوب است و تحت فشار وتهدید و جنگ روانی از آن چهارچوب خارج نمی‌شود.
برای اولین بار، ایران برای ارائه سند پیش‌نویس پیشقدم شد
سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در هندوستان درباره دیگر تفاوت‌های این دور از مذاکرات گفت: برای نخستین‌بار در چنین مذاکراتی، این هیات ایرانی بود که سند ارائه کرد. در گذشته همواره می‌دیدیم طرفی که برای ارائه سند پیشقدم می‌شد گروه پنج به علاوه یک خصوصا طرف غربی بود.
شیخ عطار با اشاره به اجماع سازی غربی‌ها به ویژه در دوره باراک اوباما برای تحمیل سندشان به ایران در مذاکرات تصریح کرد: در گذشته روسیه و چین هم به شکلی با سندهای آنها یا همراهی می‌کردند یا در جاهایی که طرف ایرانی باید تنازل‌هایی نشان می داد طرف ایرانی را به این موضوع ترغیب هم می‌کردند ولی این بار در روزهای آخر مذاکره در وین، 2 سند به صورت رسمی به گروه 1+4 ارائه و اعلام شد که مذاکرات باید بر مبنای این سندها باشد که این موضوع غربی‌ها را غافلگیر کرد.
وی، برخورد و منطق حقوقی تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی با مسائل را تفاوت دیگر این دور از مذاکرات با دوره های گذشته دانست و افزود: ما عضو ان.پی.تی هستیم و خود را ملزم به رعایت مفاد این پیمان بین المللی می‌دانیم و تا الان هم به بازرسی‌ها و همکاری‌ها در چارچوب ان‌پی‌تی عمل کردیم اما پذیرش پروتکل الحاقی از طرف ما داوطلبانه بود و ما فقط در صورتی مجبور به پیروی از پروتکل الحاقی بودیم که آنرا در مجلس تصویب می کردیم که در مجلس تصویب نشده است.
شیخ عطار تصریح کرد: ما در دوره گذشته به صورت موقت برای نشان دادن حسن نیت، پروتکل الحاقی را پذیرفتیم که البته فایده ای هم برای ما نداشت.
وی از استناد ایران به رای دیوان بین المللی دادگستری لاهه در مذاکرات خبر داد و افزود: براساس رای این دادگاه، تحریم‌های آمریکا علیه ایران، تعهدات واشنگتن بر اساس عهدنامه مودت مربوط به سال 1955 میان دو کشور را نقض می‌کند.
قائم مقام پیشین وزیر امور خارجه از استناد تیم مذاکره کننده ایرانی به مفادی از حقوق بین الملل که مورد پذیرش طرف غربی است، خبر داد و افزود: ایران همواره در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، موضوع خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته ای را پیگیری کرده اما این رژیم صهیونیستی است که با بیش از 200 کلاهک هسته‌ای تهدیدی برای امنیت منطقه است و شورای حکام و شخص مدیرکل باید درباره عدم عضویت این رژیم در ان.پی.تی و در عین حال مدعی بودن آن پاسخ‌گو باشند.
دست طرف ایرانی در حوزه استدلال‌های حقوقی پر است
شیخ عطار دست تیم مذاکره کننده ایرانی را در این دور از مذاکرات در حوزه استدلال های حقوقی پر ارزیابی کرد و گفت: موضوع دیگری که طرف غربی را غافلگیر کرده، توان دفاعی، نظامی و علمی ما پس از برجام است.علیرغم همه محدودیت‌هایی که برجام بر فعالیت‌های هسته‌ای ما تحمیل کرد اکنون هم میزان ذخایر اورانیوم غنی شده و هم سطح غنی سازی ایران نسبت به دور قبلی مذاکرات بالاتر رفته است و ما در گذشته حداکثر 20 درصد غنی سازی کردیم اما الان تا 60 درصد رسیده ایم.
معاون پیشین وزارت امور خارجه با اشاره به استفاده از سانتریفیوژهای نسل جدید مثل آی آر 6 و آی آر8 توسط ایران گفت: برجام به ما اجازه داده در حد تحقیقاتی، سانتریفیوژهای نسل جدید را به کار بگیریم و ایران تخلفی هم از مقررات آژانس نداشته است.
شیخ عطار با بیان اینکه این رژیم صهیونیستی است که ان پی تی، حقوق بین‌الملل و برجام را نقض کرده است، افزود: ترور دانشمندان ایران و خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی خلاف مقررات و قواعد بین المللی درباره حفاظت از جان دانشمندان و محیط زیست است.
معاون پیشین وزیر صنایع با بیان اینکه اکنون همه از موافق و مخالف در آمریکا و اسرائیل، اقدام ترامپ در خروج از برجام را تقبیح می کنند، گفت: تا وقتی که برجام بود ایران خودش را در چارچوب برجام که یک مقدار فراتر از تعهدات ان.پ.تی بود متعهد می‌دانست اما وقتی ترامپ برجام را پاره کرد و از برجام بیرون آمد ایران هم اعلام کرد که پروتکل الحاقی را داوطلبانه پذیرفته بود و چون داوطلبانه پذیرفته بود و تحریم‌ها هم برداشته نشده بود قاعده فقهی سالبه به انتفاع موضوع اتفاق افتاد و پذیرفتن محدودیت بی معنا شد.
قدرت موشکی و پهپادی ایران طرف غربی را غافلگیر کرد
شیخ عطار، ترامپ را به خاطر خروج از برجام مورد انتقاد رسانه‌های غربی و حتی رسانه‌های رژیم صهیونیستی عنوان کرد و گفت: ما در حوزه دفاعی هم در چارچوب قواعد و مقررات بین المللی، با داشتن موشک ها و پهپادها طرف های غربی را غافلگیر کردیم.
وی افزود: در حوزه قدرت دفاعی، هرکشوری قانونا می‌تواند بهترین تکنولوژی ها را به کار بگیرد که ما این تکنولوژی ها را وارد نکردیم، خودمان توسعه دادیم و ایجاد کردیم.
دیپلمات پیشین کشورمان، افزایش پایداری و تاب آوری اقتصادی کشور را از دیگر تفاوت های این دور از مذاکرات با دوره‌های گذشته ارزیابی کرد و گفت: نه فقط از دوره ترامپ بلکه حتی وقتی برجام امضا شد تحریم ها برداشته نشد و فقط به ما اجازه دادند مقداری نفت بیشتر بفروشیم که آن مجوز هم 6 ماه به 6 ماه باید بررسی و تمدید می شد.
شیخ عطار، اظهارات ولی الله سیف رییس وقت بانک مرکزی در خصوص باز نشدن تراکنش‌های بانکی ایران بعد از امضای برجام را یادآور شد و گفت: ما توانستیم در این 5 سال و به عبارت دیگری در این هفت، هشت سال تاب بیاوریم و حتی در بحث تراکنش های بانکی، رییس پیشین بانک مرکزی تنها هفت، هشت ماه بعد از امضای برجام در کنفرانسی در واشنگتن اعلام کرد که دستاورد ما از برجام تقریباً هیچ بوده است.
هدف مذاکرات مهار ایران است
وی تصریح کرد: باوجود همه این فشارها، اقتصاد ما توانسته با دشواری‌های زیاد و مشکلاتی که برای مردم پیش آمده جلو برود و غربی‌ها از این مسائل غافلگیر شدند. غربی ها با توجه به سیستم های اطلاعاتی و شبکه های اطلاعاتی که داشتند کم و بیش از توانایی های ما باخبر هستند و خیلی خوب می دانند که ما سمت ساخت سلاح هسته‌ای نرفتیم.
دیپلمات پیشین کشورمان گفت: نگرانی غرب از هسته‌ای شدن ایران نیست بلکه آن را مستمسکی برای مقابله با جمهوری اسلامی قرار داده اند زیرا جمهوری اسلامی از نظر آنها فقط یک حکومت یا جریان سیاست‌ورز نیست بلکه از نظر آنها، ایدئولوژی و اندیشه ای است که بعد از چهار قرن حاکمیت سکولاریسم، توانسته است الهام بخش جنبش‌های آزادی بخش در منطقه شود.
شیخ عطار افزود: امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی به ملت های منطقه یاد داد نباید چشم‌بسته از اندیشه و مکاتب غربی پیروی کنند و در نتیجه گسترش اندیشه امام(ره)، غرب در حال از دست دادن پایگاه های خود در منطقه است.
وی تصریح کرد: نفوذ منطقه ای ما مثل عربستان به خاطر پول و حتی به خاطر نفوذ نظامی هم نیست. حتی در سوریه هم حضور ما حد مستشاری بود و جنگ اصلی را محور مقاومت و ارتش و مردم سوریه انجام دادند. بنابراین غربی‌ها به دنبال این هستند که چیزی به نام جمهوری اسلامی وجود نداشته باشد.
نمایش قدرت بخش مهمی از مذاکرات است
شیخ عطار گفت: توصیه من این است که ما باید به همه طرف های مذاکره و جهانیان اثبات کنیم قدرتمند هستیم. قدرتمندی ضرورتاً نمایش نظامی نیست بلکه علاوه بر نمایش نظامی، تاب‌آوری اقتصادی را نیز شامل می شود. وفاداری مردم به حاکمیت و پیشرفت‌های علمی و شرکت های دانش بنیان ما همگی بخشی از قدرت ما هستند.
وی، دریانوری ارتش راهبردی جمهوری اسلامی در اقصی نقاط جهان و اسکورت نفتکش‌های جمهوری اسلامی نا ونزوئلا در کنار ساخت ناو داخلی و نجات نفت کش ایرانی را همگی بخش از نمایش قدرت جمهوری اسلامی دانست و آنرا در جهان کم‌نظیر عنوان کرد.
سفیر پیشین ایران در آلمان، جنگ طلب نشان دادن جمهوری اسلامی را بخشی از پروژه جنگ نرم غرب علیه ایران ارزیابی کرد و گفت: مادر پاسخ خیلی اقدام نکردیم زیرا فکر می‌کردیم باید دولتمردان ما پاسخ آنها را بدهند. این در حالی است که مخصوصاً با فرصتی که فضای مجازی در اختیار ما قرار داده، روشنفکران، صاحب نظران و استادان دانشگاه ما به طور آزاد و بدون وابستگی به دولت می توانند بهتر این کار را انجام دهند.
سفیر پیشین ایران در هندوستان تصریح کرد: فعالیت اندیشه ورزان ما در فضای مجازی می تواند حمایت مردمی از اندیشه های حاکم را به طرف غربی اثبات کند و افکار عمومی دیگر کشورها را برای حمایت از نگاه جمهوری اسلامی ترغیب کند.
تحریف واقعیت مهمترین تهدید علیه مذاکرات است
شیخ عطار با بیان اینکه حرف کسانی که می گویند مذاکره بی فایده است در نظام جمهوری اسلامی مقبول واقع نشده است، گفت: دولت سیزدهم خیلی جدی در مذاکره حضور دارد. همه تصمیم‌گیران و تصمیم سازان اعلام کردند که باید مذاکره کنیم ولی مذاکره عزتمندانه زیرا دیپلماسی بهترین راه حل مشکلات و جنگ بدترین راه حل است و اینطور نیست که دولت به مذاکره اعتقاد نداشته باشد و همه‌جانبه در مذاکرات حضور پیدا کرده است.
وی، شکست غرب به رهبری آمریکا در یمن، سوریه، عراق و افغانستان را یادآور شد و گفت: امکانات این کشورها با ما قابل قیاس نیست اما در آنجاها هم موفق نشدند بنابراین آنها خیلی خوب می‌دانند در مقابله با ایرانی که از ظرفیت‌های بسیار بیشتری نسبت به آن کشورها برخوردار است با روش سخت و جنگ به جایی نمی‌رسند.
قائم مقام پیشین وزیر امور خارجه در عین حال، تحریف افکار عمومی داخلی و جهانی نسبت به جمهوری اسلامی را تهدیدی خطرناک ارزیابی کرد و گفت: ما باید پیشدستی کنیم و متاسفانه در این فضا عقب هستیم و در این رابطه از دولتمردان، جوامع روشنفکری و سازمان‌های غیردولتی باید به وظیفه خود عمل کنند.
شیخ عطار، تهدید به تعطیل کردن مذاکرات را بلوف دانست و افزود: مذاکرات را تعطیل کنند چه کسی ضرر می‌کند. ما که با همه سختی‌ها راه خودمان را می رویم. بیشتر از این نمی توانند به ما سخت بگیرند.
وی، تحریم دریایی را سخت‌ترین مرحله تحریم یک کشور ارزیابی کرد و گفت: غیر از محدود کردن تراکنش های مالی و فروش نفت ما، بنادر و کشیرانی ما را هم تحریم کردند اما در همان شرایط ما کشور را اداره کردیم و حتی کشتی‌های ما تا ونزوئلا هم رفتند لذا تهدیدهای آنها به جایی نمی‌رسد اگر هم به جایی برسد جایی نیست که آنها می‌خواهند.
این کارشناس مسائل راهبردی، دیپلماسی مبتنی بر استدلال‌های حقوقی در کنار کار روی افکار عمومی داخلی و جهانی را بهترین رویکرد برای تحقق حقوق مردم ایران دانست و افزود: به نتیجه رساندن و تسلیم شدن با هم فرق دارند. آمریکایی‌ها دنبال تسلیم شدن ایران هستند.
متضرر شدن غرب از برهم زدن توافق بهترین تضمین است
شیخ عطار به شکست سند برجام برای وادار کردن طرف غربی به رفع تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: اگر در همان سال 2015، در تیم مذاکره کنندگان ما افراد حرفه‌ای اقتصادی و حقوقی بودند متوجه می شدند که با آن سند و روش مکانیسم ماشه امکان رفع تحریم‌ها حاصل نمی‌شود.
وی خطاب به کسانی که خواستار حل و فصل سریع مسائل در مذاکرات با غرب هستند، خاطرنشان کرد: آنها که می‌گویند تیم مذاکره کننده ما دنبال نتیجه نیست باید به این موضوع توجه کنند که حرف تیم فعلی مذاکرات این است که برجام باید عیناً اجرا شود. حرف منطقی ما این است که این توافق اجرا شود نه بیشتر و نه کمتر. این توافق هم مورد حمایت جامعه جهانی قرار گرفته و هم به قطعنامه شورای امنیت منجر شده است. پس اینهایی که در داخل می گویند شما دارید وقت تلف میکنید چه وقتی تلف کردیم. اگر در مقابل زیاده خواهی ها کوتاه بیاییم و منافع ملی را از بین ببریم از نظر آنها کار درستی انجام داده ایم.
شیخ عطار درباره این موضوع که چه تضمینی برای پایبند بودن طرف غربی به توافق وجود دارد، نیز گفت: ما کاری به قوانین داخلی آمریکا نداریم. خود آنها باید راهش را پیدا کنند یا تعهدی در سطح بین الملل بدهند یا قطعنامه ای ذیل فصل هفت شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر شود یا اینکه قانونی در کنگره تصویب کنند.
وی، متضرر شدن آمریکا و طرف های دیگر از برهم زدن توافق را مهمترین ضمانت اجرای توافق و پایداری آن دانست و گفت: الان هیچ کس در آمریکا نیست که بگوید ترامپ کار خوبی کرد. همه از خروج آمریکا از برجام انتقاد می‌کنند زیرا ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را تعلیق کرد و به این به ضرر آمریکا و دیگر طرف‌های برجام بود.
منبع: ایرنا