..::سرزمین ارتباطات::..
کد مطلب: ۲۶۹۳۴۰ | تاريخ: ۱۴۰۲/۷/۲۰ | ساعت: ۱۱ : ۳
نوسان قیمت‌ها ماندگار است؟
یک اقتصاددان: به هم ریختگی بازارها نشان‌دهنده شکنندگی اقتصاد ایران است
ندا جعفری| بازارهای مالی ایران بلافاصله پس از آغاز تنش‌ها در خاورمیانه و توفان حملات بین (فلسطین و رژیم صهیونیستی) دچار نوسانات هیجانی شدند، به گونه‌ای که نرخ دلار سطح مقاومتی خود را شکست و از کانال 50 هزار تومان هم عبور کرد و در ابتدای هفته تا محدوده 54 هزار تومان هم بالا رفت، همچنین روز گذشته قیمت طلا نیز افزایشی شد و هرگرم طلای 18 عیار، به 2 میلیون و 460 هزار و 900 تومان رسید. قیمت سکه امامی هم دو روز پیاپی 17 و 18 مهر ماه 31 میلیون تومان نرخ‌گذاری شد که نسبت به روز شانزدهم مهر ماه، افزایش 2.74 درصدی را تجربه کرد. نیم سکه، نیز روز گذشته و روز ماقبل آن در محدوده 16 میلیون تومان نرخ‌گذاری شد که نسبت به روز 16 مهر ماه، افزایش 3.35 درصدی داشت. همچنین ربع سکه با افزایش 4.82 درصدی نسبت به دو روز ماقبل خود 11 میلیون و 400 هزار تومان معامله شد. بازار سرمایه نیز این هفته تحت‌تاثیر تنش‌های جنگ اسراییل و حماس قرار داشت و در دو روز ابتدایی هفته ریزش سنگینی را تجربه کرد. بورس تهران در واکنش به ملتهب شدن امنیت منطقه و از دست رفتن سطح 50 هزار تومانی نرخ دلار، اولین روز هفته (15 مهر ماه) بیش از 16 هزار واحد ریزش داشت و در کانال 2 میلیون و 52 هزار واحدی ایستاد و در روز یکشنبه 16 مهر ماه نیز با ریزشی سنگین‌تر با افت 51 هزار و 610 واحدی، به 2,001,268 میلیون واحد رسید اما در روز دوشنبه 17 مهر ماه 1402 شاخص کل بورس با افزایش 4,471 واحدی تا سطح 2,005,737 هم بالا رفت. شاخص کل بورس دیروز هم با رشد 8 هزار و 470 واحدی، معادل 0.42 درصد رشد کرد و در پله 2 میلیون و 14 هزار واحدی قرار گرفت تا فاصله خود از لبه پرتگاه را بیشتر کند. اما این نوسانات در بازارهای مالی چه پیامی دارند و بازارهای مختلف تا چه زمانی با این شرایط هیجانی روبرو هستند؟
تحلیل بازارهای جهانی از این تنش‌ها موقتی است
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان و استاد دانشگاه در واکنش به هیجانی شدن بازارهای ارز، سکه و طلا در پی تنش‌هایی که میان نیروهای فلسطینی و رژیم صهیونیستی رخ داد به «اعتماد» گفت: زمانی که نگاهی به شاخص‌های جهانی می‌اندازیم متوجه می‌شویم که این شاخص‌ها با تکانه‌های شدیدی مواجه نشده‌اند و این مساله نشان‌دهنده آن است که کشورهای دنیا نسبت به این درگیری یک تحلیل توام با تداوم یا فراگیری ندارند. این اقتصاددان با اشاره به شاخص‌های قیمت طلا، نفت، بورس و رمزارزهای جهانی ادامه داد: تمامی این شاخص‌ها نسبت به قبل و بعد از این تنش‌ها یک تکانه شدید را تجربه نکرده‌اند، به عنوان نمونه قیمت جهانی نفت، طلا یا بازارهای بورس جهانی واکنش شدیدی نسبت به این رخداد نداشته‌اند و این موضوع نشان‌دهنده آن است که در جهان این رخداد را موقتی و گذرا ارزیابی کرده‌اند و احتمال آنکه دامنه وسیع‌تری هم پیدا کند یا به یک تنش در منطقه خاورمیانه تبدیل شود هم وجود ندارد.
این هیجان‌ها در بازارها موقتی و گذرا هستند
شقاقی شهری خاطرنشان کرد: در صورتی که این موضوع را بپذیریم که شاخص‌های جهانی پیش‌بینی تشدید این تنش‌ها را نداشته است پس در داخل کشور هم نباید انتظار یک نوسان شدیدی را در نرخ دلار داشته باشیم البته پس از این واقعه واکنش بازارها در ایران نسبت به دیگر کشورها و حتی کشورهای همسایه بیشتر بود به گونه‌ای که شاخص‌های بورس روز یکشنبه 16 مهر ماه 1402 حدود 52 هزار واحد ریزش داشتند. این کارشناس اقتصادی افزود: همچنین نرخ دلار هم مقاومت سخت خود را از محدوده 50 هزار تومان شکست و به بیش از 53 هزار تومان رسید، البته به نظر می‌رسد این هیجان‌ها در بازارها موقتی و گذرا باشد چرا که کشورهای دیگر هم نسبت به این واقعه انتظار فراگیری و رخداد عمیق را ندارند و بازار ایران هم از این التهاب و هیجان عبور خواهد کرد.
تشدید نوسانات بازارهای مالی در سال 1403
شقاقی شهری تصریح کرد: البته در سال 1403 شرایط اقتصادی متفاوت‌تر می‌شود هم به دلیل تورم 40 درصدی موجود و هم به دلیل انتخابات ریاست‌جمهوری در امریکا و اینکه احتمال می‌رود از سال آینده روند انتظارات تورمی هم تشدید شود و التهابات بازارها هم افزایش پیدا کند. او ادامه داد: در طول دو سال گذشته شاهد کاهش تحریم‌های امریکا بودیم و ممکن است از نیمه دوم سال آینده و با برگزاری انتخابات امریکا باز هم شاهد شدت گرفتن تحریم‌ها در کشور باشیم، چرا که رویکرد جمهوری‌خواهان نسبت به رویکرد دموکرات‌ها متفاوت است و همین امر انتظارات تورمی را از تابستان سال آینده تشدید خواهد کرد.
هنوز اصلاحات ساختاری در بازار سرمایه انجام نشده است
شقاقی شهری گفت: به نظر می‌رسد بازارهای مالی در سال آینده وضعیت حساس‌تری نسبت به وضعیت کنونی خود تجربه کنند و بنده معتقدم اثرات این رخداد (تنش‌های منطقه‌ای) و هیجانات آن به تدریج فروکش می‌کند و چندان شاهد اثرات عمیق در این بازارها و پیامدهای این رخداد نخواهیم بود. این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش که آیا وضعیت بازار سرمایه را به گونه‌ای می‌بینید که مردم به جای سرمایه‌گذاری در سایر بازارها به سمت سرمایه‌گذاری بورس بروند، تصریح کرد: متاسفانه اصلاحاتی که می‌بایست در بازار سرمایه رخ دهد تاکنون انجام نشده است و تا زمانی هم که این اصلاحات ساختاری در این بازار شکل نگیرد این بازار یک بازار شفاف قابل اعتماد نخواهد بود. او ادامه داد: هنوز دولت سیزدهم در حوزه اصلاحات نهادی در بازار سرمایه عملکرد موفقی نداشته و به‌رغم تمامی وعده‌ها هنوز هم بازار تغییری نداشته است و این بازار فعلا پاسخگوی سرمایه‌گذاری‌های جدید نیست به خصوص برای سرمایه‌گذاری بلندمدت، لذا تا زمانی که دولت به سمت این اصلاحات حرکت نکند، بازار سرمایه هم بازاری شفاف، غیررانتی، غیر دستوری و رقابتی نخواهد بود.
عدم جذابیت بازار سرمایه برای سرمایه‌گذاری‌های جدید
شقاقی شهری ادامه داد: وضعیت به گونه‌ای شده که سرمایه‌گذاران بلندمدت به انحای مختلف از سرمایه‌گذاری در این بازار متضرر می‌شوند و از این منظر تا زمانی که اصلاحات نهادی و ساختاری در جهت ثبات، پیش‌بینی‌پذیری و رانت‌زدایی و شفافیت و تقویت نهادهای نظارتی در این بازار صورت نگیرد این بازار جای امنی برای سرمایه‌گذاری‌ها نخواهد بود.
این اقتصاددان گفت: به تعویق انداختن اصلاحات بازار سرمایه از سوی دولت به زیان سهامداران است این در حالی است که اصلاحات در این بازار منجر به جذابیت ییشتر برای ورود سرمایه‌گذاران جدید خواهد شد اما در حال حاضر این بازار ویژگی‌های لازم برای سرمایه‌گذاری‌های جدید نسبت به سایر بازارهای دارایی را ندارد.
آرامش بازارها در 6 ماهه ابتدای سال همراه با رکود بود
شقاقی شهری در مورد نوسانات در بازار ارز نیز افزود: اتفاقاتی که در نیمه اول سال رخ داد عمدتا از جنس کاهش انتظارات تورمی بود و بهبود روابط منطقه‌ای با کشورهای جهان عرب و این قبیل از سیاست‌های تنش‌زدایی موجب شد تا حدودی انتظارات تورمی کاهش پیدا کند. در این مدت نرخ دلار توان شکست مقاومت 50 هزار تومان را هم نداشت و به یک ثبات نسبی در نیمه اول سال رسیده بود و بازار دارایی‌ها نیز این آرامش را تجربه کرد، البته این آرامش همراه با رکود بود که این رکود در برخی از بازارها مانند بازار مسکن گسترده‌تر هم دیده شد. او گفت: در ایران پس از این تنش‌ها شاهد بیشترین نوسان نرخ دلار در مقایسه با سایر کشورها بودیم و مقاومت 50 هزار تومانی نرخ دلار هم شکسته شد اما انتظار می‌رود حداکثر تاثیر آن در محدوده 10 درصد باشد و به تدریج این التهابات کاسته شود و یک اثر موقتی باشد. بعید است در چند ماه باقیمانده به پایان سال 1402 شاهد جهش‌های ارزی باشیم و همچنان این ثبات تداوم دارد؛ مگر آنکه رخداد دیگری اتفاق بیفتد که از پیش‌بینی ما خارج باشد.
پیش‌بینی رشد 30 تا 36 درصدی نقدینگی
پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی در مورد هیجانات به وجود آمده در بازارهای مالی ایران که به دنبال تنش‌ها در خاورمیانه رخ داد به «اعتماد» گفت: به صورت بنیادی به دلیل سرکوب‌ها و محدودیت‌هایی که در واردات کالاها وجود دارد و ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی که در تجارت خارجی وجود دارد این هیجانات هم بیشتر شدند.
او افزود: از سوی دیگر هر چند سیاست انقباضی در خصوص نرخ بهره مطرح نیست اما همچنان شاهد محدودیت‌هایی در تخصیص وام شرکت‌ها هستیم، پیش‌بینی می‌شود روند رشد نقدینگی بر اساس همین شرایط موجود بین 30 تا 36 درصد رشد داشته باشد و با رشد اقتصادی نزدیک به 5 درصد با تورم 40 درصدی روبرو شویم. مولوی در ادامه افزود: بر اساس همین سناریو متوسط نرخ دلار تا پایان سال در محدوده 50 تا 52 هزار تومان خواهد بود، اما در صورتی که ابعاد این مساله بیشتر شود به عنوان مثال؛ عملیات جنگ طولانی‌تر شود یا حملات پراکنده‌ای به کشورهای دیگر صورت گیرد ناخودآگاه شاهد تقاضایی بالاتر در بازار ارز می‌شویم و در صورتی که بانک مرکزی نتواند این ماجرا را کنترل کند قطعا ما به سمت رقم‌های بالاتری هم حرکت خواهیم کرد اما در صورتی که این تنش‌ها در خاورمیانه کوتاه‌مدت باشند متوسط نرخ دلار تا 52 هزار تومان خواهد بود.
بنیان اقتصادی ایران چندان قوی نیست
این اقتصاددان با اشاره به شرایط بازار سرمایه نیز گفت: نوسان‌های رخ‌داده در بازار دارایی‌ها، نشان‌دهنده آن است که شرایط اقتصادی در ایران به‌شدت شکننده است، به گونه‌ای که ریزش بورس ایران از بورس اسراییل هم بیشتر بود و نگرانی‌ها هم در این بازار بیشتر شده است و امید به آینده هم کمتر شده، هرچند نباید الزاما این ریزش‌ها رخ می‌داد اما این الزام را ما تعیین نمی‌کنیم و جامعه‌ای تعیین‌کننده است که درک بیشتری از این ریسک‌ها دارد و در نهایت هم روایت‌های اقتصادی را مردم می‌سازند و نه رویکردهای کارشناسی. او در مورد نوسانات بازار ارز نیز خاطرنشان کرد: در این مدت شاهد بودیم افرادی که در نرخ 49 هزار و 700 تومان دلاری دست به خرید دلار نزدند، در نرخ 51 هزار تومان شروع به خرید کردند یا اینکه در بازار خودرو شاهد افزایش قیمت خودروهای خارجی هستیم که نشان‌دهنده آن است که اقتصاد ما هرچند در رکود است اما با هر ضربه‌ای مانند شدت تحریم‌ها و افت صادرات نفتی یا اخباری مانند جنگ تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد و نشان‌دهنده آن است که بنیان اقتصادی ایران چندان قوی نیست.
منبع: اعتماد